حروف رخاوتحروف رخاوت، حروف تلفظ شده با سستی و آسانی است. ۱ - اقسام حروف رخاوتحروف ۲۸ گانه عربی به لحاظ شدت و نرمی در ادا و تلفظ (داشتن صفت رخوت یا شدت) به سه دسته می‌شوند: ۱.۱ - حروف رخاوتحروفی هستند که با سستی و آسانی ادا می‌شوند و آواز در آنها کشیده می‌شود و به سبب ضعف تکیه بر مخرج حروف، نفس هنگام تلفظ آنها قطع نمی‌شود؛ یعنی هنگام تلفظ، هوا در مخرج آنها جریان پیدا می‌کند. حروف رخاوت پانزده حرفند که از کسر ۸ حرف شدیده و ۵ حرف متوسطه از ۲۸ حرف لغت عرب به دست می‌آید و عبارتند از: (ث - ح - خ - ذ - ز - س - ش - ص- ض - ظ - غ - ف - و - هـ - ی). ۱.۲ - حروف شدیدهحروفی هستند که صفت شدت دارند و عبارتند از حروفی که هنگام ادای آنها به دلیل شدت و استواری در تلفظ، صدا و نفس قطع و کلمه بعد تلفظ می‌شود؛ به ویژه زمانی که ساکن هستند. حروف شدیده هشت حرفند: (همزه - ب - ت - ج- د - ط - ق - ک). این حروف را در جمله: «اجدک قطبت» جمع کرده‌اند. ۱.۳ - حروف متوسطهحروفی هستند که صفات قوی و ضعیف در آنها مساوی است و تلفظ آنها متوسط بین شدت و رخوت است. برای مثال، در حرف «ل» صفات جهر و استفال وجود دارد، که جهر از صفات قوی و استفال از صفات ضعیف است. حروف متوسطه ۵ حرف می‌باشند: (ر - ع - ل - م - ن). این حروف را در جمله: «لن عمر» جمع کرده‌اند. [۱]
محیسن، محمدسالم، الرائدفی تجویدالقرآن، ج۲، ص(۳۱-۳۷) و (۵۱-۵۲).
[۲]
قرطبی، عبدالوهاب بن محمد، -۴۶۱ق، الموضع فی التجوید، ص۸۹.
[۳]
محیسن، محمدسالم، الرائدفی تجویدالقرآن، ص۴۷.
[۴]
ابوسلیمان، صابرحسن محمد، عمدة البیان فی تجویدالقرآن، ص۸۲.
۲ - پانویس
۳ - منبعفرهنگنامه علوم قرآنی، برگرفته از مقاله «حروف رخاوت». |